Wim Tiri werkt als vrijwilliger in ons onroerenderfgoeddepot. Hij onderzocht vondsten van de opgraving aan de Jacobsmarkt in Turnhout en vertelt over deze interessante glasscherven.
Een advertentie op glas
Uit een afvalcontext – te dateren tussen 1870 en 1915 – opgegraven aan de Jacobsmarkt komen enkele scherfjes vlakglas met opdruk. Bovenaan zijn de letters ‘E VIA’ te lezen die voluit vermoedelijk staat voor [Véritable extrait d]e via[nde Liebig], meer bepaald voor vleesextract geproduceerd in Fray Bentos Uruguay. Dat is ook te lezen onderaan de afbeeldingen van twee runderen.
Vleesextract uit Zuid-Amerika
In de 19e eeuw stond Zuid-Amerika bekend voor zijn grote veestapels, voor de levering van dierlijke vetten (talg) en huiden aan de leerlooierijen in Europa. Bij de productie ging het vlees echter grotendeels verloren.
In Duitsland had Justus von Liebig (1803-1873) ontdekt dat het mogelijk was om door een chemisch gestuurd proces de voedzame bestanddelen aan het vlees te onttrekken. Deze ‘pasta’ kon dan worden geconserveerd, getransporteerd en vervolgens weer aangelengd om zo het originele voedzame vleesproduct (zij het in vloeibare vorm) te nuttigen. Dit bleek niet helemaal waar, maar als vleesbouillon in de soep voldeed het prima.
Het was Georg Christian Giebert – een spoorwegbouwer werkzaam in Zuid-Amerika – die in 1862 samen met Justus von Liebig in Fray-Bentos in Uruguay een onderneming oprichtte voor de productie van vleesextract. Enkele jaren later werd de naam van het groeiende bedrijf veranderd in “Liebig’s Extract of Meat Company, Ltd.” De vleesextracten werden een doorslaand succes, waarvan bijvoorbeeld Liebig ‘Oxo’-bouillon nu nog steeds verkocht wordt.
Liebig in Antwerpen
In de jaren zestig van de 19e eeuw koos men Antwerpen om als opslagplaats te dienen voor het Europese vasteland. Al snel kwam er echter ook een fabriek om het vleesextract uit Urugay te herverpakken in kleinere potjes om zo te verdelen over de hele wereld. In Antwerpen bevond de firma Liebig zich waar eens het Clarissenklooster stond: Lange Klarenstraat-Lange Nieuwstraat-Meir.
Meer info
Voor meer achtergrond over Liebig, en het Antwerpse verhaal, verwijs ik naar de website van http://www.retroscoop.com/industrieel.php?artikel=211
Voor illustraties: zie Felixarchief
