Verhalen van brugwachters

Toen de spoorlijn tussen Turnhout en Tilburg werd aangelegd in 1867, werd er ook een spoorwegbrug, bekend als de “ijzeren brug”, gebouwd over het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten. Van deze spoorwegbrug zijn de restanten nog steeds zichtbaar in het huidige landschap.

De eerste brug was een draaibrug. Deze brug werd bediend door een brugwachter of brugdraaier, die woonde in het brugwachtershuis.

De eerste verwijzing een daadwerkelijke bewoning van het brugwachtershuisje vinden we terug in de bevolkingsregister. Zo zou Joannes Adolphus Maes (geb. 2 juli 1849) vanaf februari 1874 het routehuisje bewoond hebben als brugwachter, samen met zijn echtgenote Anna Maria Meeuwes. Dit was slechts een zeer kortstondige functie want op 22 augustus 1974 lezen we in de Kempenaar dat Augustinus Gregorius Hollants (geb. 1840) aangesteld werd als eerste brugwachter van de spoorwegbrug. Hollants werkte eerder als veldwachter in Vosselaar, maar verhuisde in 1874 met zijn echtgenote, Joanna Constantia Diels, en hun drie kinderen Josephus, Petrus Carolus en Joanna Catharina, naar Turnhout om voor de Grand Central Belge te gaan werken. Een jaar na deze verhuizing werd hun vierde en laatste kind geboren, Stephania Philomiena. Hollants zou de functie van brugwachter zeer lang uitoefenen. Herhaaldelijk vinden we zijn naam terug in de krantenarchieven, met een laatste vermelding in 1908. Ook volgens de bevolkingsregisters was hij zeker tot en met 1900 actief als brugwachter bij de spoorwegbrug.

Wij zijn op zoek naar de nazaten van de brugdraaiers uit deze eerste periode. De namen van Joannes Adolphus Maes en Augustinus Gregorius Hollants zijn ons bekend. De identiteit van de brugdraaiers uit de latere periode tot aan WOII kennen we helaas niet.

Op 10 mei 1940 blies het Belgische leger bij de inval van de Duitsers alle bruggen over het kanaal op, inclusief de spoorwegbrug. Pas een jaar later, in mei 1941, werd het ontwerp getekend voor een nieuwe brug. Men koos voor een volledig nieuw type brug, de hefbrug. Bij deze brug draait het brugdek niet open, maar blijft het horizontaal en wordt het verticaal omhoog gehesen om de scheepvaart doorgang te verlenen. De hefbrug werd in 1986 afgebroken. 

Wij zijn op zoek naar verhalen en anekdotes van spoorwegpersoneel dat de hefbrug bediend heeft.

Contact:

marijke.drijbooms@erfgoednoorderkempen.be

0470898514