Archeologische parels uit de Antwerpse Kempen
Jubileum 10 jaar AdAK
In 2013 bestond de Archeologische dienst Antwerpse Kempen (AdAK) 10 jaar. De dienst werd in 2003 door de vier gemeenten van de Stadsregio Turnhout opgericht en werd later tot Erfgoed Noorderkempen omgevormd. Om dit jubileum in de kijker te zetten, staken de archeologen eind 2013 een boek en een tentoonstelling in elkaar waarin de resultaten van verschillende opgravingen in de regio werden besproken.
In een periode van 10 jaar werd door AdAK heel wat onderzoek verricht. Maar archeologisch speurwerk in de Kempen gebeurde natuurlijk al veel langer en leverde de afgelopen twee eeuwen behoorlijk wat nieuwe inzichten op. Het toenemend aantal archeologische onderzoeken in het kader van grote ontwikkelingen bevestigt wat al jaren is geweten: de Kempen zijn één grote archeologische schatkamer. Onder dikke akkerlagen en in uitgestrekte bossen en heidegebieden wachten onaangeroerd sporen en resten van duizenden jaren bewoning en begraving, waarvan nog maar het topje van de ijsberg bekend is. Wie weet wat er in uw achtertuin nog te vinden is?
Tentoonstelling
Concept
De tentoonstelling liet vele topvondsten uit de Kempen ‘aan het woord’. Ze vertelden niet alleen het verhaal van vroegere bewoners maar ook van hun ontdekkers, de erfgoedpioniers. Tweehonderd jaar geleden gingen onderzoekers al graven in onze schrale zandbodems, op zoek naar sporen. Walterus Van Genechten, Eugeen Surinx, Louis Stroobant, Gustaaf Aerts: waren deze erfgoedpioniers wetenschappers of gewoon ordinaire schattengravers? Archiefstukken en verhalen in de tentoonstelling schetsten een beeld van hen, hoe ze te werk gingen en hoe hun collecties aan de basis lagen van de Kempense musea en heemkundige kringen.
‘Vondsten vertellen’ is een dynamische voorstelling van de geschiedenis van de Antwerpse Kempen. De vroegste sporen van menselijke aanwezigheid in onze streek dateren van 250.000 jaar geleden. Vuistbijlen en grote speerpunten tonen aan dat de neanderthalers, in groep, op kuddes van grote dieren jaagden op de uitgestrekte vlaktes van de toendra. Toen zo’n 13.500jaar geleden de huidige mens op het toneel verscheen, veranderden de werktuigen. Opwarming van de aarde en wijzigende klimatologische omstandigheden zorgden gedurende duizenden jaren telkens voor een ander landschap en bijgevolg ook voor aangepaste leefgewoonten, grondstoffen, materiaal en voedsel.
In de tentoonstelling laten de resultaten van twee eeuwen opgravingen zien hoe de Kempense mens mee evolueerde van de steentijd (2.500.000-2000 v. Chr.) tot de late middeleeuwen (1250-1500).Oude en nieuwe opgravingen geven jong en oud een idee van de archeologische rijkdom van deze regio. Waren de Kempen wel zo stil als men beweert? De vondsten spreken voor zich.
Locaties & periodes
De tentoonstelling werd gedeeltelijk opgevat als een reizende tentoonstelling. De originele versie was te bekijken in Turnhout en werd bezocht door meer dan 3000 mensen, de herwerkte versie kon bezocht worden in Hoogstraten waar over de 3100 bezoekers over de vloer kwamen.
Taxandriamuseum – Begijnenstraat 28 – Turnhout
- Periode: van 16 november 2013 tot 4 mei 2014
- Een organisatie van Erfgoed Noorderkempen en TRAM 41 (nu Archief & Musea Turnhout)
- Scenografie & vormgeving: Atelier 20+03 en TRAM41
Stedelijk Museum Hoogstraten – Begijnhof 9 – Hoogstraten
- Periode: van 2 augustus 2015 tot 29 november 2015
- Een organisatie van Stedelijk Museum Hoogstraten ism Erfgoed Noorderkempen
- Scenografie & vormgeving: Stedelijk Museum Hoogstraten en TRAM41
Het boek
‘Vondsten Vertellen’ is een boek voor iedereen die meer wil weten over de oudste geschiedenis van de Kempen. Het toont wat vondsten ons kunnen vertellen over de vroegere bewoners van de Antwerpse Kempen van in de steentijd tot de late middeleeuwen. Daarnaast zet het ook de mensen achter de vondsten in de kijker. Wie waren de erfgoedpioniers die vanaf de late 19de eeuw deze ‘oudheidkundige resten’ hebben bewaard voor het nageslacht?
In het boek worden archeologische sites en vondsten besproken uit de gehele Antwerpse Kempen, de volgende gemeenten komen oa. aan bod: Antwerpen, Boom, Wijnegem, Ekeren, Edegem, Mortsel, Kontich, Hove, Rumst, Lier, Ranst, Brecht, Zoersel, Hoogstraten, Grobbendonk, Olen, Geel, Kasterlee, Vorselaar, Vosselaar, Lille, Beerse, Turnhout, Oud-Turnhout, Merksplas, Baarle-Hertog, Rijkevorsel, Ravels, Mol, Laakdal, enz.
De rijkelijk geïllustreerd publicatie telt 240 pagina’s en werd onder redactie van Stephan Delaruelle, Rica Annaert, Marijn Van Gils, Luc Van Impe & Jef Van Doninck uitgebracht door Erfgoed Noorderkempen. Er werden in totaal reeds meer dan 700 exemplaren verkocht.
Het boek kost 20 euro is nog steeds te bestellen rechtstreeks (enkel afhalen) via Erfgoed Noorderkempen (zo lang de voorraad strekt).
Een deel van het boek is hier in te kijken.
Partners
Het boek en de tentoonstelling kwamen tot stand dankzij de steun en inzet van:
De Vlaamse overheid – agentschap Onroerend Erfgoed
De Provincie Antwerpen – dienst Erfgoed
Algemene info
Meer weten? Contacteer ons!
Heb je vragen over het archeologisch onderzoek in onze regio, aarzel dan niet om ons te contacteren.
Kijk ook wat we allemaal nog kunnen betekenen rond archeologie op deze pagina.
Contact
onroerenderfgoed@erfgoednoorderkempen.be
014/44.33.85