Wim Tiri werkt als vrijwilliger in ons onroerenderfgoeddepot. Hij onderzocht vondsten van de opgraving aan de Turnovasite in Turnhout en vertelt meer over dit specifieke voorwerp:
GOED GERIEF IN STEENGOED
Bij opgravingen worden haast zelden volledige voorwerpen gevonden, want het waren net de gebroken stukken die werden weggegooid. Maar desondanks kunnen losse scherven ook een boeiend verhaal geven. Zo is er deze scherf, gevonden bij het archeologisch onderzoek op de Brepols/Turnovasite in 2009.
De scherf is afkomstig van een kruik gemaakt in steengoed. Kenmerkend voor steengoed is de klinkend harde bakking, waarbij de oventemperatuur opliep tot 1300°C. De geschikte kleisoort hiervoor was te vinden in het Rijnland en in het Westerwald. Gekende productiecentra waren te vinden in Keulen, Siegburg, Frechen en Raeren. Een tweede kenmerk is gebruik van zoutglazuur, dat ontstaat wanneer tijdens het bakken zout in de oven wordt geworpen.
Voorwerpen in steengoed werden door hun waterdichtheid voornamelijk gebruikt voor vloeistoffen. De scherf uit de opgraving is afkomstig van een bolvormige kruik. Destijds gebruikt om bier of wijn te schenken (water werd vroeger niet gedronken omwille de vervuiling). Op de scherf is nog een klein deel bewaard van een medaillon met randschrift. Het bewaarde deel van het randschrift maakte het mogelijk om het te identificeren. Zo is een volledige kruik terug te vinden in de collectie van het British Museum te Londen.
MEDAILLON
Het randschrift van het medaillon luidt: “MESEVRS•ENDE•GASTEN•NEMPT•USTENCK•DIE•KAN•BIE•DER•HANT•ENDE•BRENGT•WINANT•EMONS•EINEM•ROMER•VT•HI•IS•WEL•BEKANT’
Vrij vertaald geeft dit: “Heren en gasten, neem de kruik ter hand en breng een toast op Winant Emon(t)s”.
Het medaillon geeft nog meer informatie. Zo is deze gedateerd (1598) en is er een wapenschild te zien met het huismerk en de initialen W E van Winant Emonts. Emonts was handelaar (en pottenbakker) in Raeren (bij Eupen) en broer van Gillis die pottenbakker was. Het huismerk op de kruik moet gezien worden als pronk, om te tonen van ‘kijk eens wat ik gekocht heb aan goed gerief’.
Foto huismerk: privécollectie
Overige foto’s: Kohnemann, M. (1982): Auflagen auf Raerener Steinzeug: ein Bildwerk
Wim geeft ook nog graag deze tip voor vakantie in eigen land mee: “In Raeren is er in de oude waterburcht het pottenbakkerijmuseum gevestigd. Dit museum geeft aan de hand van (archeologische) vondsten de geschiedenis en een overzicht van het kunnen van de pottenbakkers sinds de 14de eeuw. Het museum is zeker een bezoek waard!”
Lees alle andere berichten van Wim en het Erfgoeddepot Noorderkempen hier.
