Archeologen van studiebureau J. Verrijckt hebben op de Tommelse Akkers in Baarle-Hertog een grafveld van maar liefst 2500 jaar oud gevonden, wat een nieuw licht werpt op de grafrituelen uit de ijzertijd. Er werden niet enkel mensen begraven, maar ook al gecremeerd. Het grafveld leert ons dat elke generatie zijn eigen gebruiken heeft.
Het toponiem ‘Tommelse Akkers’ doet zichzelf eer aan. Een ’tommel’ is een grafheuvel. Vandaag is er niets te zien op de akkers, maar in een ver verleden was het grafveld duidelijk zichtbaar in het landschap. De verwachtingen onder de Kempense archeologen waren al hoog gespannen over het gebied tussen de Donkerstraat en de Parallelweg. In 1935 vonden onderzoekers in deze buurt al urnen. Wanneer de archeologen van J. Verrijckt in het najaar van 2021 proefsleuven trekken, graven ze een intacte urne met crematieresten op. Het is het begin van een reeks vondsten, die onze kennis van grafrituelen in de Ijzertijd (800-57 v. Chr) bijschaven.
De archeologen ontdekken verschillende restanten van grafmonumenten. Verspreid tussen de ronde en rechthoekige grafmonumenten treffen ze ook een dozijn crematiegraven aan, al dan niet in een urne. In een uitzonderlijk geval werden ook bijgiften meegegeven, vermoedelijk in de vorm van voedsel voor de tocht naar het dodenrijk.
Opdrachtgever voor de opgraving is Woonmaatschappij DE ARK, die aan de Tommelse Akkers een nieuw woningbouwproject realiseren. Het project is een mix van sociale koop- en huurwoningen en kadert in het masterplan voor een dorpsvernieuwing in Baarle-Hertog.
Kassandra Driezen, waarnemend directeur DE ARK:
“Eind dit jaar starten we met de bouw van 42 woningen op de site Tommelse Akkers, een nieuwe thuis voor 42 gezinnen. Het wordt een hedendaags project met 18 koopwoningen en 24 huurwoningen middenin een buurtpark, en sluit mooi aan op onze bestaande buurt in het Dokter Govaertsplantsoen. Natuurlijk volgen we de opgravingen op de voet. Trouwens ook spannend voor de buurtbewoners, die zo ontdekken wat er meer dan 2000 jaar geleden in hun achtertuin afspeelde. De opgravingen hebben geen invloed op de timing van ons project.”
Sophieke Verhoeven, schepen van cultuur van de gemeente Baarle-Hertog:
“De grote inbreidingsprojecten in het centrum van onze gemeente zijn een historische kans om het verhaal van Baarle-Hertog door de eeuwen heen te vertellen. Misschien wel de laatste kans? Uniek is alleszins dat archeologen grote delen van de bodem in de kern van Baarle-Hertog zullen onderzoeken de komende jaren.”
