Ondergrondse geheimen: een medaille van de heilige Germaine

Archeoloog Wim Tiri werkt als vrijwilliger in ons onroerenderfgoeddepot. In de reeks ‘Ondergrondse geheimen’ deelt hij zijn grote en kleine ontdekkingen. Met dank aan Frans De Buyser en Gaston Van Bulck voor de identificatie.

Uit de opgraving Jacobsmarkt komt een medaille van een voor onze streken onbekende heilige: Sainte Germaine Cousin. De medaille,  vermoedelijk afkomstig uit Pibrac (een dorpje ten westen van Toulouse) toont twee wonderbare gebeurtenissen uit haar leven. In Vlaanderen is geen bijzondere bedevaartplaats bekend maar de voornaam Germaine komt hier wel geregeld voor. De heiligverklaring in 1867 en haar patroonschap van de christelijke boerinnen speelde mogelijk hierbij een rol.

Germain Cousin werd in 1579 geboren in Pibrac nabij Toulouse. Tijdens haar jeugd werd zij door haar ouders verwaarloosd. Zij was een vrome herderin die andere mensen hielp die nog armer waren dan zij. Eens werd zij verdacht het brood van een gezin te hebben meegenomen om aan de armen uit te delen. Maar toen zij haar schort opende vielen er rozen uit. Zij ging dagelijks naar de heilige mis maar moest daarvoor de beek ‘Le Courbet’ oversteken. Maar na een storm stond er veel water in de beek dat zich echter scheidde in twee delen zodat zij met droge voeten de overkant kon bereiken. Germaine stierf in 1601.

Ze werd in 1854 zalig verklaard en in 1867 door Paus Pius IX als heilig erkend. Haar feestdag valt op 15 juni, dan zijn er pelgrimstochten naar de parochiekerk van Pribac waar de relieken bewaard worden.

De heilige Germaine is de beschermster van Toulouse. Ze wordt aanroepen tegen verlamming en kliergezwellen. Ze is ook de patrones van de herderinnen en de christelijke boerinnen.

Beschrijving van de medaille:

Op de voorzijde ( (zie foto hierboven) is er de afbeelding van de heilige Germaine. Zij houdt voor zich een schort waaruit Rozen vallen. In haar rechterhand houdt zij een recht voorwerp vast, mogelijk het lint van de schort. Voor haar knielt een persoon, allicht een bedelaar.

Het omschrift luidt: Se GERMAINE [ … ] SIN P.P.N. 1867 M. DES FLEURS (Sainte Germaine Cousin priez pour nous – 1867 – Miracle des fleurs).

Op de keerzijde is er eveneens een beeltenis van de heilige Germaine, deze is helaas niet duidelijk maar waarschijnlijk steekt zij een beek over terwijl het water zich scheidt om haar door te laten.

Het omschrift luidt: PASS [ …]T[…] RUISSEAU LE COURBET PEL (?) DE PIBRAC (Passant le ruiseau Le Courbet Pèlerinage (?) fr Pibrac).

Materiaal: koperlegering, gecorrodeerd

Vorm: ovaal, bovenaan een ophangoogje (PAN 02-09)

Techniek: geslagen

Afmetingen: 20 x 14 mm

Datering: (na) 1867

Depot Erfgoed Noorderkempen (opgraving Jacobsmarkt), depotnr. 2009_073_2708

Info bij de afbeeldingen:

• Afb. 1: Raoul de Pibrac, ‘La mort de Ste Germaine’ (detail), 1910 (Eglise Sainte-Marie-Madeleine de Pibrac) (foto: Wikimedia)
• Afb. 2: Medaille van de Heilige Germaine uit de opgraving Jacobsmarkt (beschrijving staat in de blog)
• Afb. 3: Een medaille met een gelijkaardige beeltenis, 17 x 12 mm, verzilverd
• Afb. 4: Reliekschrijn van Sainte Germaine, verguld zilver, kristalglas, Lyon, 1854 (Eglise Sainte-Marie-Madeleine de Pibrac) (foto: Wikipedia)
• Afb. 5: Beeld van Sainte Germaine de Pibrac, beschilderd gips, eind 19de eeuw (Eglise de Labastide -Marnhac)
• Afb. 6: Pibrac. – La Maison de Sainte Germaine (postkaart, omstreeks 1902)