Huisvestingsmaatschappij De Ark bestaat dit jaar een eeuw! 100 jaar geleden werd de voorloper Turnhoutse Maatschappij voor Goedkope Woningen opgericht met als doel kwaliteitsvol en betaalbaar wonen mogelijk maken. We zetten deze zomer enkele van de wijken met erfgoedwaarden in de kijker.
Een heel eigen vorm
Ondanks wat de maatschappijnaam doet vermoeden bouwde de voorloper van De Ark niet enkel in Turnhout sociale woningen. Tussen 1931 en 1933 bouwde de Turnhoutse Maatschappij voor Goedkope Woningen een nieuwe wijk in Hoogstraten. Extra speciaal: ditmaal gebeurde dit niet op eigen kosten maar voor de rekening van de Belgische Staat, meer bepaald voor het bewakingspersoneel van het Penitentiair Schoolcentrum (toen Strafschool) dat is ondergebracht in het vlakbij gelegen Gelmelslot. De straatnaam zegt het zelf: bijzonder aan de wijk Hoefijzer is de stedenbouwkundige inplanting van 26 koppelwoningen in hoefijzer rond een gemeenschappelijk hof. Net als de tuinwijk Volksplein werd Hoefijzer ontworpen door Turnhoutse stadsarchitect L. Van Ravestyn.
De eerste jaren vormden de gezinnen een hechte gemeenschap. Na enkele jaren groeide meer en meer de behoefte aan modern comfort, waarop de woningen langs Hoefijzer niet voorzien waren. Eind jaren ’70 waren heel wat gezinnen vertrokken en kwam de wijk in verval (De Hoogstraatse Maand 2004/233, 12). In het kader van een herwaarderingsoperatie kocht de Turnhoutse Maatschappij voor de Huisvesting in 1983 de woningen aan het Hoefijzer terug aan van de Regie der Gebouwen. Onder leiding van J. Van Boxel werd de wijk gerenoveerd. De eerste verhuring kwam in 1987. Ook het centrale groenplein werd daarbij heraangelegd. Nog steeds verhuurt De Ark de woningen als sociale woningen.

Foto uit 2001 (collectie Stadsarchief Hoogstraten, foto D-FOTO-00422)
Op de hoofdfoto zie je de inplanting van de wijk langs de Lindendreef met het Gelmelslot ten oosten (luchtfoto 1971 via geopunt.be).
Nog meer hoefijzers
Met deze hoefijzervorm als stedenbouwkundige plattegrond was TMGW nochtans geen pionier. Enkele jaren eerder realiseerde modernistisch architecten Bruno Taut en Martin Wagner de Hufeisensiedlung in Berlijn. Als voorbeeldwijk van moderne huisvesting werd deze samen met enkele andere wijken in Berlijn ingeschreven op de lijst van UNESCO werelderfgoed. Meer info over deze Hufeisensiedlung en enkele foto’s vind je hier.
Lees hier ook de andere berichten uit de reeks.