Begin juli 2019 lanceerde Erfgoed Noorderkempen een oproep: ‘Gezocht! Trafohuisjes!’ In deze blogreeks belichten we verschillende types trafohuisjes.
Heiwat?
De trafohuisjes waar we type ‘heimatstijl‘ aan toekennen, dateren waarschijnlijk uit de jaren ’40, een periode waarin de architectuur meer onder invloed stond van een traditionalistische beweging. Ze zijn gebouwd in rood baksteenmetselwerk en afgedekt met een steil zadeldak, een ‘herkenbare’ vormgeving voor een in die tijd minder gekend type gebouwtje. Deze grotere trafohuisjes lijken wat op een hoge maar smalle woning. Details in een andere steen, gecementeerde vlakken of variaties in het metselwerk geven wat meer kleur aan de vaak heel symmetrisch opgebouwde gevels. Bovenaan de gevels herken je nog spoelen of isolatoren van waaruit de kabels vertrokken om de elektriciteit in de buurt te verdelen.
Vosselaar – Bergakker
Het eenvoudige metselwerk werd doorbroken met blinde gecementeerde nissen.
foto Johanna Hermans
Vlimmeren – Statiestraat
Deze gevel wordt gekenmerkt door een gecementeerde puntgevel enerzijds en verspringingen in het metselwerk anderzijds. De plint en de omlijsting van de inkomdeur zijn dan weer uitgevoerd in bruin metselwerk.
foto Dirk Oris
Grobbendonk – Steenbergstraat
De manier waarop het metselwerk is uitgevoerd benadrukt de verticaliteit van dit trafohuisje. Opmerkelijk hier zijn de twee dakkapellen.
foto google street view (juli 2009)
‘Rechtergevel wordt linkergevel en omgekeerd’
Onze intergemeentelijk archivaris Jeroen Hens vond in het archief van de gemeente Ravels een bouwplan terug met gevelaanzichten, plannen en detail van een dergelijk trafohuisje, “goedgekeurd door het college van burgemeester en schepenen van Weelde” op 28 september 1949. Het lijkt te gaan om een typeplan, een plan dat in veelvoud door de betrokken dienst werd opgemaakt om dan licht aangepast te worden aan de locatie waar de cabine zou gebouwd worden. Zo is op dit plan de gemeentenaam “Weelde” met een stempel aangebracht naast de in grafische letters geschreven tekst. Ook maakte de architect de nota “rechtergevel wordt linkergevel en omgekeerd”. Jammer genoeg zette de man zijn handtekening niet op het plan en blijft zijn identiteit vooralsnog onbekend. Al hebben we een vermoeden dat de bouwmeester van dienst toenmalig provinciaal architect Jozef Schellekens kan zijn.
Creatief verbouwen
Dat de noden in de loop der jaren evolueren, merk je niet alleen aan de sloop van de oudere trafohuisjes, maar ook aan de verbouwingen die enkele cabines ondergingen. Sommige werden ‘onthoofd’, andere kregen een nieuw dak in een andere vorm of muuropeningen werden dichtgemetseld, vergroot of verkleind.
Noorderwijk – Servaas Daemsstraat
Bij dit trafohuisje is het steile zadeldak verwijderd en werd het daarna afgetopt met een plat dak
foto Caroline Daemen
Merksplas – Schaddekot
Het bestaande trafohuisje werd hoger opgemetseld en voorzien van een laag piramidedakje
foto Dirk Oris
Mol-Ginderbroek – Peerdskerkhof
Het bovenste deel van de cabine werd in 1987 afgebroken (info www.wijkginderbroek.be)
foto google street view (juli 2018)
