De dubbelglasnorm en historische gebouwen: een uitdaging

Vanaf 1 januari 2020 treedt de verplichting voor dubbele beglazing in werking, de zogenaamde dubbelglasnorm. Deze norm bepaalt dat alle woningen in Vlaanderen over dubbele beglazing moeten beschikken. Vanaf 2023 kan dit leiden tot de ongeschiktverklaring van de woning. In dat geval zal de eigenaar worden verplicht om acties te ondernemen om het gebouw in regel te stellen. Vele historische gebouwen hebben nog authentiek schrijnwerk met soms originele enkele beglazing. Wat nu?

De Vlaamse Wooncode

De dubbelglasnorm spruit voort in het actieplan van de Vlaamse regering om de woonkwaliteit te verbeteren door de woningen veiliger en gezonder te maken. Daarbij streeft men onder meer naar een aantal minimumvereisten in thermische isolatie: dakisolatie en dubbele beglazing. Die zijn nodig voor het verkrijgen van een conformiteitsattest op basis van een technische controle.

In eerste plaats richt deze regelgeving zich op verhuurde woningen; particuliere eigenaars worden niet systematisch gecontroleerd. De dubbelglasverplichting geldt ook alleen voor de leefruimtes, keukens, slaapkamers en badkamers van een woning. Traphallen, inkomhallen en gangen hoeven dus geen dubbel glas te hebben. Als de eigenaar van een beschermd monument kan aantonen dat het bouwtechnisch of juridisch onmogelijk is om dubbel glas te plaatsen, dan is er sprake van overmacht en kan een gedeeltelijke vrijstelling worden bekomen. Voor vastgesteld bouwkundig erfgoed is het moeilijker om overmacht in te roepen. Het vervangen van ramen is immers niet vergunningsplichtig. Bouwkundig erfgoed kan wel nog vrijstellingen krijgen van de energieprestatienormen voor de gevels die van de straatkant zichtbaar zijn. Dat betekent onder meer dat de ramen ook iets lager mogen presteren en er geen ventilatieroosters in beeldbepalende historische ramen dienen te worden voorzien.

Dubbel glas en historisch schrijnwerk

Er zijn verschillende mogelijkheden om tegemoet te komen aan de dubbelglasnorm en toch de erfgoedwaarde van historische ramen te behouden:

dun dubbel glas in bestaand historisch schrijnwerk: bij houten ramen van voldoende dikte kan men de sponningen voor het glas verder uitfrezen. Zo is er plaats voor dubbel ‘monumentenglas’, met een smallere luchtspouw.
oplegbeglazing, luchtdicht verbonden met het oorspronkelijk schrijnwerk. Dit kan vaak ook een oplossing bieden bij glas-in-loodramen, zodat het raam meteen ook tochtdicht is.
plaatsen van een voor- of achterzetraam met dubbel glas. Hierdoor kunnen waardevolle ramen met authentiek historisch glas intact bewaard blijven. Hier is wel voldoende ruimte aan de binnenzijde van het raam voor nodig.

Afhankelijk van de omstandigheden kan in overleg met de erfgoedconsulenten bekeken worden welke oplossing de beste is. Indien het raam aan vervanging toe is kan geopteerd worden voor het vervangen van het schrijnwerk naar historisch model met aangepaste profilering voor dubbel glas. Zelfs gekleurd of gehamerd glas en glas-in-lood is ondertussen te combineren met dubbele beglazing. Dat is uiteraard werk voor een vakman. We kennen ondertussen al verschillende goede voorbeelden uit de regio en helpen u graag verder.

Energieaudit onroerend erfgoed

Om een erfgoedpremie aan te vragen voor energiebesparende werken aan beschermd erfgoed moet dit worden gestaafd door een energieaudit, die specifiek rekening houdt met de erfgoedwaarden van het gebouw. Die audit helpt je om gericht in te grijpen. Hiervoor kan je terecht bij een restauratiearchitect of een gespecialiseerde energiedeskundige. Je kan 80% van de kosten voor dit onderzoek terugkrijgen, als je vooraf een onderzoekspremie aanvraagt. Het vervangen van schrijnwerk naar historisch model kan in sommige gevallen zonder energieaudit. In de meeste gevallen wordt wel alleen de meerkost terugbetaald.